مكعب روبيك چيست؟
مكعب روبيك يك جورچين يا پازل هندسي است كه در ميان انواع مختلف ديگر «مكعب»ها از همه مشهورتر و البته محبوبتر است. داراي شش وجه (به رنگهاي زرد، سفيد، آبي، سبز، قرمز و نارنجي) و مجموعا 26 مكعب كوچكتر (كه در كنار هم در موقعيت 3×3×3 قرار گرفتهاند) ميباشد. نحوه طراحي اين مكعب به گونه ايست كه به بازيكن اين اجازه را ميدهد كه مهرهها يا به عبارتي مكعبهاي كوچكتر آنرا بدون آنكه از ساختار كلي جدا شوند، حركت داده و جابجا بنمايد و به تبع آن ترتيب قرار گيري مهرهها و البته رنگها را به هم زند. لذا هدف بازي اين است كه بعد از به هم خوردن رنگها بازيكن بتواند بار ديگر آنها را به طرز صحيح جاگذاري كند.
روبيك به عنوان بازي فكري
مكعب روبيك را اگر بخواهيد بدون توجه به راهحلهايي كه توسط چند رياضيدان و يا بعضي «كيوبر»ها ارائه شده حل بنماييد، ميتوانيد آنرا يكي از پيچيدهترين بازيهاي فكري به شمار بياوريد چرا كه اين مكعب به همان سرعتي كه به هم ميريزد ديگر به حالت قبلي خود باز نميگردد. حتي گفته شده كه خود خالقش براي اولين بار براي جاگذاري صحيح آن بيش از يك ماه زمان صرف كرده است.
امروزه با توجه به راه حل هايي كه در دسترس است (مخصوصا در حل سرعتي)، روبيك بيشتر يك بازي متكي بر حفظيات است تا قدرت تحليل و استنتاجهاي فكري. با اين وجود روبيك وسيله خوبي است براي پرورش قدرت حافظه به منظور از بر نمودن فرمولهاي پيچيده، سرعت تشخيص موقعيتهاي مختلف در يك نگاه و سرعت بخشيدن به حركات دست و...
در مجموع مكعب روبيك را ميتوان از جمله بازي فكريهاي حرفهاي برشمرد كه با مدتي بازي نه تنها خسته كننده و تكراري نميشود كه با هرچه بيشتر بازي كردن بر جذابيتش افزوده نيز ميگردد. اسباب بازييي كه هميشه همراه بازيكن است و عاملي است براي ارتباط علاقهمندانش باهم...
تاريخچه
مكعب روبيك اولين بار توسط «ارنو روبيك» معمار و استاد دانشگاه مجارستاني ابداع شده و در ساليان بعد به سرعت با نام «مكعب جادويي» و بعد به افتخار خالقش با عنوان «مكعب روبيك» در مجارستان و بعد در كشورهاي غربي منتشر گرديد به گونهاي كه امروزه گفته ميشود كه اين مكعب پرفروشترين و يكي از محبوبترينها در ميان همه اسباببازيهاي دنيا به شمار ميرود.
بعد از عرضه شدن مكعب روبيك در سال 1979 به بازار تا چند سال ذهن خريدارانش درگير نحوه حل كردن آن شد. در همان سالها شايعاتي نيز پخش شد با اين مضمون كه مكعب روبيك ميتواند به چيزي در حدود 43 كوينتيليون (يك كوينتيليون = 1018) حالت مختلف در بيايد! و لذا احتمالا براي حل كردنش هم به چيزي نزديك اين مقدار راه حل نيازمنديم!
با اين وجود به زودي توسط كساني چون جیمز جی. نورس و ديويد سينگ مستر راهحل هايي آسان و كوتاه براي حل كردن مكعب روبيك پيشنهاد شد. محبوبيت زايد الوصف روبيك و مهارت يافتن بسياري در حل سريع اين مكعب به آنجا انجاميد كه تنها چند سال بعد از توليد و انتشار آن مسابقات بينالمللييي بين علاقهمندان اين مكعب برگزار شد تا بهترينها با هم برسر هرچه سريعتر حل كردن روبيك به رقابت بپردازند...
مسابقات
همانطور كه اشاره شد بغير كساني كه تفننا به حل مكعب روبيك ميپردازند كساني نيز هستند كه سرعت حل اين مكعب برايشان بيشترين اهميت را دارد لذا به راهحلهاي ساده اما وقت گير اكتفا نكرده راه حلهاي پيچيده با فرمولهاي طولاني را برميگزينند تا سرعت حل كردن روبيك را كاهش دهند. به اين افراد اصطلاحا «اسپيد كيوبر» گفته ميشود.
از سال 1982 مسابقات جهانييي برگزار ميشود كه در آن مدعيان حل سرعتي مكعب روبيك با هم به رقابت ميپردازند و بهترين ركوردهايشان ثبت ميگردد. ظاهرا بهترين ركوردي كه تا زمان حاضر بدست آمده توسط مت والك هلندي ميباشد كه توانسته زمان 5.55 ثانيه را به ثبت برساند.
انواع ديگر مكعبها
امروزه انواع متنوعي از مكعبها در بازار موجود است از مكعب 2×2×2 معروف به مكعب جيبي گرفته تا حتي مكعبهاي 7×7×7 يا 11×11×11. و همچنين مكعبهاي ديگري چون مستر مجيك، پيرامينكس (هرمي)، روبيك آينهاي و...
راه حل
به طور كلي ميتوان مجموع راهحلهايي كه براي حل روبيك موجود است را به چند دسته راه حلهاي مبتدي، نيمه حرفهاي و حرفهاي تقسيم كرد.
راه حل مبتدي: شامل 7 تا 10 فرمول است كه بر مبناي حل لايه لايه روبيك استوار ميباشد. استفاده از اين فرمولها ساده اما زمان بر بوده لذا كمتر در روشهاي حرفهاي مورد استفاده قرار ميگيرد. در مرسوم ترين روش ابتدا ميبايست يك علامت «مثبت» يا «كراس» (صليب) ايجاد كرده و بعد با جاگذاري گوشه ها لايه اول را درست كرد و بعد لبه هاي لايه دوم را درست كرده، و سراغ لايه آخر رفت...
راه حل نيمهحرفهاي: معمولا تلفيقي است از روشهاي حرفهاي و مبتدي
راه حل حرفهاي: راه حلهاي مختلفي براي حل سريع و حرفهاي مكعب روبيك استفاده ميشوند كه مشهورترين آنها روش فردريك است كه توسط جسيكا فردريك (Jessica Fridrich) طراحي شده و به متد CFOP مشهور ميباشد. اين روش حدودا داراي 130 فرمول ميباشد كه مراحل كلي آن به OLL ، F2L و PLL تقسيم ميشوند. در مرحله F2L دولايه اول، در OLL سطح لايه بالايي، و در PLL كنارهها درست ميشوند...
از روشهاي حرفهاي ديگري كه بعضا مورد استفاده قرار ميگيرند ميتوان به روش پتروس، روش روكس، متد zz، و متد اول-گوشهها (Corners-first) اشاره نمود.
«جسيكا فردريك مبدع روش فردريك در كنار لارس پتروس طراح روش پتروس و دن نايتز قهرمان مسابقات 2003 »